13 loại thực phẩm phổ biến gây đầy hơi và đầy hơi cho dạ dày
05/10/2021 06:07
Cập nhật: 11/01/2019
Theo bác sĩ Lê Thanh Toàn, công tác tại Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, đầy hơi, chướng bụng là vấn đề sức khỏe rất phổ biến nhưng mọi người không nên hoàn toàn bỏ qua. Ngoài rối loạn tiêu hóa, đầy hơi, chướng bụng còn là dấu hiệu của nhiều bệnh lý nguy hiểm như viêm loét dạ dày, trào ngược dạ dày, hẹp môn vị hay thậm chí là ung thư dạ dày, tá tràng.
Bạn có hay bị đầy hơi chướng bụng không? Có rất nhiều nguyên nhân gây nên tình trạng chướng bụng đầy hơi, từ những nguyên nhân lành tính như không dung nạp đường lactose cho đến những nguyên nhân nghiêm trọng hơn như ung thư. Nhưng, làm thế nào để bạn biết liệu đầy hơi chướng bụng của bạn chỉ là một vấn đề nhỏ hay là một dấu hiệu của một vấn đề rắc rối hơn? Và những thực phẩm gây đầy hơi chướng bụng là gì?
Nhiều người cho biết, họ thường xuyên gặp phải hiện tượng đầy hơi, khó chịu ở dạ dày, nhất là sau khi ăn no, cảm giác tức bụng càng tăng lên. Bạn cần kiểm tra lại chế độ ăn và các loại thực phẩm khác trước khi nghi ngờ mình mắc bệnh về hệ tiêu hóa. Ngày nay, việc ăn uống đòi hỏi người tiêu dùng phải có kiến thức, thậm chí trở thành những người ăn uống khoa học, thông minh để có một sức khỏe tốt nhất, đảm bảo cho việc lao động hay học tập. Có nhiều thực phẩm cung cấp những chất mà axit trong dạ dày khó chuyển hóa sau đó tích tụ lại trong dạ dày sẽ gây khó tiêu. Vậy, những thực phẩm đó là gì?
I. Top 13 thực phẩm phổ biến gây đầy hơi và đầy hơi cho dạ dày 1. Các loại đậu
Đây là loại thực phẩm phổ biến đầu tiên trong danh sách 13 loại thực phẩm phổ biến gây đầy hơi và chướng bụng. Đậu được biết đến là thực phẩm gây đầy bụng vì chứa nhiều vitamin, khoáng chất và protein thực vật [1]. Tuy nhiên, hầu hết các loại đậu đều chứa một loại đường gọi là alpha-galactosidase, thuộc một nhóm carbs được gọi là FODMAPs. FODMAPs (oligo-, di-, mono-saccharide và polyols có thể lên men) là những carbohydrate chuỗi ngắn không tiêu hóa được và sau đó được lên men bởi vi khuẩn đường ruột trong ruột kết. Khí trương nở là sản phẩm phụ của quá trình này [2].
Giải pháp đối tác Redepchat Bạn cần trợ giúp từ Chuyên gia hàng đầu Trực tuyến, sẵn sàng 24/7?
Tất cả họ đều ở đây và sẵn sàng trả lời câu hỏi của bạn trực tuyến hoặc qua điện thoại. Tiếp tục đặt câu hỏi cho đến khi bạn nhận được câu trả lời bạn cần.
- Đối với những người khỏe mạnh, FODMAP chỉ đơn giản là nhiên liệu cho ruột và không gây ra bất kỳ vấn đề nào. Tuy nhiên, khí sẽ được hình thành trong quá trình lên men ở những người mắc hội chứng ruột kích thích. Khí này có thể gây khó chịu với các triệu chứng như chướng bụng, đầy hơi, chướng bụng và tiêu chảy [3].
Ngoài ra, chúng rất giàu đường và chất xơ như phức hợp stachyose và raffinose – hai loại đường phức tạp mà cơ thể chúng ta không thể tiêu hóa. Do đó, thay vì cố gắng tiêu hóa chúng, cơ thể chúng ta hãy để vi khuẩn xử lý chúng từ khí đó. Có một số loại đậu dễ tiêu hóa hơn, chẳng hạn như đậu pinto và đậu đen, đặc biệt là sau khi ngâm [4]. Bạn cũng có thể thay thế đậu bằng ngũ cốc, thịt hoặc hạt quinoa.
2. Sữa và các sản phẩm từ sữa
Chúng là những thực phẩm nên được nhắc đến trong danh sách những thực phẩm gây đầy hơi chướng bụng này. Sữa và các sản phẩm từ sữa có tác dụng làm đầy hơi và chướng bụng. Không dung nạp lactose là một vấn đề phổ biến của khoảng 20% dân số thế giới, là nguyên nhân gây ra chứng đầy bụng [5] [6]. Đây là một trong những bệnh dễ thấy ở trẻ em; trẻ hay đi tiêu, đau bụng, hay “xì hơi” sau khi uống sữa. Đó là do dạ dày không sản xuất ra một loại enzym giúp tiêu hóa đường lactose. Các sản phẩm không chứa lactose như sữa và các sản phẩm từ sữa (kem, sữa chua, bơ, kem chua và pho mát) được khuyến khích sử dụng thay cho sữa và các sản phẩm từ sữa. Ngoài ra, nên bổ sung canxi như các loại rau có màu xanh đậm, tôm, cua, súp lơ,…
3. Ngũ cốc nguyên hạt
Trong số những thực phẩm gây đầy hơi chướng bụng mà bài viết này đề cập thì ngũ cốc nguyên hạt là thực phẩm được chú ý nhiều nhất. Ngũ cốc nguyên hạt cũng hoạt động như tác nhân gây đầy hơi cho dạ dày. Bởi vì ngũ cốc nguyên hạt thường bao gồm các sợi thực vật có hàm lượng carbohydrate cao, chúng thường khó tiêu hóa hơn những loại khác. Khi chất xơ này đến ruột kết, vi khuẩn kết hợp với chúng gây ra quá trình lên men để giải phóng khí. Hạn chế tiêu thụ các loại thực phẩm như bánh quy giòn, bánh mì và ngũ cốc nguyên hạt để tránh đầy hơi [7].
4. Rau có đường khó tiêu
Một số loại rau như giá đỗ, cần tây, măng tây, cải Brussels, tỏi tây, hành tây, súp lơ, bắp cải, bông cải xanh thường chứa đường khó tiêu hóa ở nồng độ cao. Các loại rau họ cải như bông cải xanh, rau bina, cải xoăn có chứa carbohydrate FODMAPs, một chất tạo ra khí trong dạ dày gây đầy hơi [8]. Mặc dù rau củ rất giàu vitamin K, canxi và sắt nhưng chúng ta không nên ăn quá nhiều. Khi những loại đường này đi xuống ruột kết, khí sẽ được giải phóng như một sản phẩm phụ. Bạn nên hạn chế sử dụng những loại rau này khi bị đầy hơi. Nếu bị chướng bụng sau khi ăn những thực phẩm này, bạn có thể nhờ đến sự trợ giúp của bác sĩ.
5. Đồ uống có ga và nước sô đa
Đây là một trong những thực phẩm gây đầy hơi chướng bụng mà ít người biết nhưng điều này có thật. Khi bạn uống các loại nước có ga như nước ngọt, bia,… bạn sẽ nạp thêm vào hệ tiêu hóa một lượng khí từ bên ngoài. Điều này thường khiến người uống đồ uống có ga phải giảm lượng khí thải qua hậu môn và gây ra chứng ợ chua [9]. Thay nước ngọt và đồ uống có ga bằng nước lọc, trà hoặc nước trái cây là một giải pháp thay thế tốt cho sức khỏe.
6. Thực phẩm chế biến
Tiếp theo trong danh sách thực phẩm gây đầy hơi chướng bụng này là thực phẩm đã qua chế biến. Thực phẩm đóng gói, thực phẩm chế biến sẵn, thức ăn nhanh, ngũ cốc nguyên hạt hoặc bánh mì có chứa nhiều đường lactose và fructose. Việc sử dụng kết hợp các loại thực phẩm này trong tất cả các chế độ ăn uống sẽ dẫn đến tăng khí trong dạ dày của bạn [10].
7. Nhai nướu
Kẹo cao su thường chứa nhiều sorbitol hơn, ngoài xylitol hoặc mannitol. Chúng đều khó tiêu hóa, tăng ợ hơi, tạo khí trong dạ dày. Quá trình nhai kẹo cao su khiến chúng ta nuốt nhiều nước bọt hơn. Nó vô tình đưa một lượng lớn không khí vào bụng, gây chướng bụng. Nhai kẹo cao su cũng giống như ăn nhưng thức ăn khác không được đưa vào dạ dày. Nó gây tiết quá nhiều nước bọt, dẫn đến quá nhiều axit trong dạ dày, gây viêm loét và đau dạ dày. Hầu hết các loại kẹo cao su đều chứa bạc hà; nếu sử dụng quá nhiều có thể gây rối loạn đường ruột, gây ra các bệnh về tiêu hóa [11] [12].
8. Quả táo
Táo chứa nhiều chất dinh dưỡng và chất xơ, mang lại rất nhiều lợi ích cho sức khỏe [13] [14]. Tuy nhiên, khi ăn táo quá nhiều, cơ thể sẽ không hấp thụ được lượng đường có trong loại quả này. Dạ dày cần thời gian để sản xuất các enzym giúp cơ thể tiêu hóa. Do đó, dẫn đến cơ thể sinh ra các chất khí trong dạ dày và ruột. Nguyên nhân chính là do đường fructose (một loại FODMAP) và hàm lượng chất xơ cao. Fructose và chất xơ có thể được lên men trong ruột già, tạo ra khí và làm đầy hơi. Táo nấu chín dễ tiêu hóa hơn táo tươi.
9. Dưa hấu
Trong số những thực phẩm gây đầy hơi chướng bụng mà bạn nên biết, dưa hấu là một trong những thực phẩm được chú ý nhiều nhất. Dưa hấu là một loại trái cây ngọt tự nhiên có chứa hàm lượng fructose cao. Theo Greer, khoảng 30 – 40% chúng ta không thể hấp thụ hoàn toàn đường fructose, dẫn đến đầy bụng và đôi khi tiêu chảy [15].
10. Thức ăn cay
Đây cũng là một trong những loại thực phẩm cần được nhắc đến trong danh sách những thực phẩm gây chướng bụng này [16]. Đây có thể là một bất ngờ nhỏ khi thức ăn cay có hại cho hệ tiêu hóa của chúng ta. Nó không chỉ làm bỏng cổ họng của bạn. Khi đi xuống dạ dày, nó cũng giải phóng axit trong dạ dày, do đó gây đầy hơi cho dạ dày.
11. Lúa mì
Ý kiến trái chiều về lúa mì đã nổ ra trong nhiều năm, chủ yếu là vì nó chứa một loại protein gọi là gluten. Lúa mì vẫn được tiêu thụ rộng rãi. Đây là một thành phần của hầu hết bánh mì, mì ống, bánh ngô và bánh pizza, cũng như các loại bánh nướng như bánh ngọt, bánh quy, bánh kếp và bánh quế. Đối với những người bị bệnh celiac hoặc nhạy cảm với gluten, lúa mì gây ra các vấn đề tiêu hóa nghiêm trọng bao gồm đầy hơi, tiêu chảy và đau dạ dày [17] [18]. Lúa mì cũng chứa FODMAP, chất gây ra các vấn đề tiêu hóa ở nhiều người [19] [20]. Có nhiều loại thực phẩm không chứa gluten như quinoa, kiều mạch, bột hạnh nhân và bột dừa.
12. Hành tây
Đây là một trong những thực phẩm gây đầy hơi chướng bụng mà ít người biết. Hành tây là loại cây mọc dưới đất với hương vị nồng nàn và độc đáo. Chúng ta không ăn hành mọi lúc, nhưng chúng được sử dụng phổ biến trong các bữa ăn nấu chín, các món ăn phụ và salad. Mặc dù chúng ta thường ăn rất ít hành, nhưng hành tây là một trong những nguồn cung cấp Fructan. Đây là những chất xơ hòa tan có thể gây đầy hơi cho dạ dày [21] [22]. Ngoài ra, một số người nhạy cảm hoặc không dung nạp các hợp chất khác trong hành tây, đặc biệt là hành tươi [23]. Do đó, hành tây là một nguyên nhân gây ra đầy hơi và các vấn đề tiêu hóa khác. Hành tây nấu chín có thể giảm thiểu tác động tiêu cực đến tiêu hóa.
13. Tỏi
Đây là món cuối cùng trong danh sách những thực phẩm gây đầy hơi cho dạ dày. Tỏi là một loại thực phẩm được sử dụng rộng rãi vì mùi vị và tác dụng chữa bệnh. Giống như hành, tỏi có chứa Fructans, một loại FODMAP có thể gây đầy hơi cho dạ dày [24]. Dị ứng hoặc không dung nạp với các hợp chất khác trong tỏi cũng là một tình trạng phổ biến, với các triệu chứng như nổi, ngứa [25].
II. Đầy hơi có nguy hiểm không?
Đầy bụng thường xuyên và không rõ nguyên nhân có thể liên quan đến nhiều bệnh lý nguy hiểm cho sức khỏe, đặc biệt là các bệnh ung thư.
- Hội chứng ruột kích thích
Khi bạn có các triệu chứng đầy bụng lâu ngày như đau, táo bón, tiêu chảy, đây có thể là triệu chứng của hội chứng ruột kích thích – một chứng rối loạn đường ruột phổ biến. Các chuyên gia cho biết việc cắt giảm ngũ cốc và thực phẩm làm từ ngũ cốc nguyên hạt có thể làm giảm nguy cơ ung thư ruột từ 30 đến 40%. Bạn nên tránh các loại thực phẩm như bánh mì, yến mạch, ngũ cốc ăn liền, bánh kẹo,… để giảm bớt sự khó chịu của bệnh. Ngoài ra, sữa chua lên men tự nhiên có thể giúp ích cho hệ tiêu hóa của bạn.
- Khí bụng
Thủ phạm của hiện tượng này là do các loại thực phẩm giàu carbohydrate như đậu, bông cải xanh, bắp cải, mận, táo hoặc kẹo cao su có chứa chất tạo ngọt thay thế sorbitol,… Chúng khiến thức ăn trong đường tiêu hóa chậm tiêu hóa và giải phóng khí lưu huỳnh làm bụng khó chịu. Nên ăn chậm, nhai kỹ để hạn chế chướng bụng, đầy hơi.
- Bệnh celiac
Celiac là một bệnh đường ruột. Nguyên nhân của bệnh là do nhạy cảm với gluten, một loại protein có trong lúa mì, lúa mạch, lúa mạch đen, dẫn đến tình trạng viêm nhiễm và các bất thường ở niêm mạc ruột. Bệnh gặp ở mọi lứa tuổi với các biểu hiện như tiêu chảy, gan nhiễm mỡ, suy dinh dưỡng, thiếu vitamin. Nếu bạn gặp các triệu chứng trên, hãy đến gặp bác sĩ để xét nghiệm máu xem có bị loét dạ dày không. Các chuyên gia khuyên những người bị đầy hơi chướng bụng, hội chứng ruột kích thích nên đi xét nghiệm để chẩn đoán các bệnh liên quan đến đường tiêu hóa.
- Thay đổi nội tiết tố do mang thai
Phụ nữ tiền mãn kinh hoặc trong giai đoạn đầu của thai kỳ có thể bị chướng bụng kéo dài. Sự thay đổi nội tiết tố là nguyên nhân khiến nhu động ruột chậm lại, khiến đường tiêu hóa bị chậm lại, dẫn đến đầy hơi và táo bón.
Tập thể dục 30 phút mỗi ngày có thể cải thiện tình trạng này. Ngoài ra, bạn nên uống nhiều nước và ăn hoa quả, trái cây để cải thiện đường tiêu hóa.
- Ung thư buồng trứng
Các triệu chứng của căn bệnh ung thư này khá mơ hồ nên hầu hết người bệnh chỉ phát hiện bệnh khi đã quá muộn. Nếu bạn bị đầy bụng kéo dài, ăn uống khó khăn kết hợp với các vấn đề về tiết niệu, bạn có thể mắc các bệnh lý nguy hiểm cho sức khỏe. Bạn nên đến bệnh viện để khám và chẩn đoán bệnh kịp thời.
III. Khi nào đi khám bác sĩ?
Bệnh nhân cần lưu ý về lượng khí của mình trong dạ dày. Đầy hơi kèm theo các dấu hiệu và yếu tố nguy cơ như khó nuốt, sụt cân, chảy máu hậu môn và rối loạn đại tiện (đặc biệt là ở người cao tuổi) là một tình trạng nghiêm trọng. Khi đó cần nhanh chóng đến các cơ sở y tế chuyên khoa để khám và điều trị [26].
IV. Mẹo đơn giản để giảm đầy hơi và đầy hơi ở dạ dày
- Bạn nên uống từ 1,5 – 2 lít nước mỗi ngày, giúp thải độc tố ra ngoài cơ thể.
Thông tin thêm về chứng đầy hơi dạ dày
Đầy hơi và đầy hơi ở dạ dày là gì?
Đầy hơi chướng bụng là tình trạng khí tích tụ trong dạ dày và ruột khiến bạn bị đầy hơi và một số trường hợp có thể bị căng bụng. Đây là hiện tượng thường gặp khi lượng khí trong ruột tăng quá mức do rối loạn chuyển hóa tinh bột hoặc loạn khuẩn của hệ tiêu hóa. Bạn có thể gặp phải cảm giác chướng bụng này một lần hoặc nhiều lần trong ngày. Các triệu chứng đầy hơi chướng bụng liên quan đến đường tiêu hóa; tuy không nguy hiểm nhưng gây khó chịu cho người bệnh.
Nguyên nhân phổ biến của đầy hơi và đầy hơi ở dạ dày là gì?
Dưới đây là một số nguyên nhân chính gây ra chứng chướng bụng đầy hơi:
- Nguyên nhân phổ biến nhất của đầy bụng là viêm dạ dày mãn tính do nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori. Ngoài ra, có thể do thói quen sinh hoạt không kiểm soát được, tâm lý căng thẳng, gặp ác mộng, ngủ không sâu giấc, thậm chí do tập thể dục cường độ cao, hít phải quá nhiều không khí. Không chỉ vậy, có một số trường hợp bị đầy bụng thường xuyên và liên tục, người bệnh đi khám thì xét nghiệm bị viêm loét dạ dày, thậm chí là ung thư.
- Do rối loạn chức năng của hệ vi sinh vật trong đường tiêu hóa, thức ăn không được lên men đủ khiến thức ăn bị ứ đọng, lên men và tạo khí.
- Mặc dù 80% trường hợp chướng bụng xuất phát từ dạ dày nhưng cũng có thể do gan. Gan có chức năng sản xuất mật, sau đó được tiết vào hệ thống ống mật bên ngoài gan và được tiết vào ruột để giúp tiêu hóa chất béo và thức ăn. Ngoài chức năng giải độc, gan còn đảm nhiệm chức năng tiêu hóa. Do đó, những bệnh nhân mắc các bệnh về gan như viêm gan, sỏi gan, áp xe gan, xơ gan,… cũng có thể gặp phải triệu chứng đầy hơi chướng bụng. Ngoài ra, túi mật bị sỏi hoặc bị viêm nhiễm cũng dẫn đến tình trạng đầy bụng, rối loạn tiêu hóa.
Các triệu chứng của đầy hơi và đầy hơi ở dạ dày là gì?
- Bạn cảm thấy căng thẳng dạ dày. Triệu chứng này rất phổ biến, dù đói bụng vẫn căng.
Trên đây là những thực phẩm phổ biến gây đầy hơi, chướng bụng. Mọi người nên biết những thực phẩm này để tránh lạm dụng khi bị đầy bụng, đầy hơi. Nếu bạn có bất kỳ ý kiến đóng góp nào về bài viết “Top 13 thực phẩm phổ biến gây đầy hơi và chướng bụng” được chúng tôi giới thiệu trong Chuyên mục Siêu thực phẩm, đừng ngần ngại để lại lời của bạn bên dưới bài đăng này. Chúng tôi sẽ trả lời ngay khi có thể.